Panie Tomaszu
wkradło się Panu wiele błędów
Jeśli chodzi o wczesnych Grodzickich herbu Gryf, których genealogię tu Pan podaje, to nie wiem (nie podaje Pan źródeł tych informacji genealogicznych), poza tym, że pewny jest tu ten protoplasta - Michał Grodzicki. Nie wiem, jak się ci Grodziccy mają do średniowiecznych Gryfitów, ale pochodzili z Małopolski, to pewne (i nie mają nic wspónego z Gryfami wielkopolskim, np. Ujejskimi, bo ci mają korzenie dolnośląskie). Zdaje się, jest pewna sugestia, że Gryfowie Grodziccy pochodzili jednak nie od szlachty, ale od mieszczan lelowskich, bo wśród tych mieszczan na początku XV wieku występuje Chwostek, a zdaje się wcześni Grodziccy taki przydomek nosili, a przynajmniej dwoje z nich. Zresztą to bardziej skomplikowane. Bo przezwisko to, tj. "Chwostek" nosił niejaki Stanisław "Chwostek" Grodzicki, kuźnik z Kuźnicy Piła, który w 1545 otrzymał od króla Zygmunta Starego glejt bezpieczeństwa na rok. Potem ten Stanisław Chwostek Grodzicki (nazwany też z niemiecka "Phorsteck") w 1551 założył kuźnicę Chwostek w miejscu zwanym Kokotek lub Ryczywół (ob. w gm. Herby; pisze o tym m.in. pan Damian Gołąbek w artykule "Dawne hutnictwo żelaza nad Górną Liswartą" 2008; co ciekawe późniejszymi właścicielami tych dóbr Chwostek byli właśnie hrabiowie Kotulińscy). Kuźnica Chwostek należała wtedy do dóbr zamku w Lublińcu (i do korony Czeskiej Habsburgów) i Stanisław "Phorstek" był jej zarządcą jeszcze w 1574. W dodatku urbarze Górnośląskie wymieniają Stanisława Grodzickiego ( a dokładnie "Stanisław Grodiczki Phorsteck") jako zarządcę w Kochanowicach w 1574 (Kochanowice też należały do dóbr zamku lublinieckiego). Być może Stanisław Chwostek Grodzicki był zatem pionierem działań przemysłowych i hutniczych w ziemi lublinieckiej i mając już doświadczenie w prowadzeniu kuźnicy dla starostów krzepickich (1545, tj. dla ówczesnego starosty krzepickiego Jana Spytka Tarnowskiego), potem zaczął je zakładać dla śląskich właścicieli i dzierżawców książęcych dóbr lublinieckich (być może więc to właśnie on założył również okoliczne kuźnice w Taninie i Lisowie?). Zdaje się jest on tożsamy ze Stanisławem Grodzickim, synem Michała i mężem Marianny Ślesickiej, którego Pan wymienia w podanej genealogii.
Tymczasem u Niesieckiego w herbarzu wzmiankowany jest też niejaki Walenty "Chwostak" Grodzicki, którego córka Anna była około 1550 za Stanisławem Piaseckim h. Janina (dlatego zaliczyłbym Walentego, urodzonego około 1500, do pokolenia Stanisława i Gabriela Grodzickich). Ale owego Grodzickiego umieszcza Niesiecki w rodzinie Grodzickich herbu Topacz występujących na Rusi. Czy faktycznie byli tacy Grodziccy to jeszcze inna bajka, ale zbieżność przydomku "Chwostek" i Chwostak", połączona w obu przypadkach (Stanisława i Walentego) z nazwiskiem Grodzicki, a ponadto mariaż Anny (córki Walentego) z Piaseckim, oraz późniejszy Zofii (córki Gabriela) z Piaseckim, daje do myślenia.
I tu uwaga! Żeby jeszcze bardziej skomplikować genealogię XVI wiecznych Grodzickich, to dodam, że - ów Walenty Chwostak Grodzicki (którego Niesiecki podaje pod Topaczami, a ja go łączę z Gryfitami) był pradziadkiem biskupa Pawła Piaseckiego! Tzn. ojcem jego babki po mieczu. Otóż Paweł Piasecki h. Janina (1579 - 1649) to kanonik poznański 1605 i warszawski, archidiakon warszawski 1621, sekretarz królewski 1613, opat mogilski 1624-44, biskup kamieniecki 1627-1640, biskup chełmski 1640-44 i biskup przemyski 1644-49. I właśnie oto ten Paweł Piasecki gdy zostaje kanonikiem poznańskim w 1605 podaje swój wywód (*księga instalacji kanoników poznańskich, wydana jako "Receptiones seu installationes..." w 1909) - że jest synem Sebastiana Piaseckiego herbu Janina i Katarzyny Gromadka herbu Ostoja, a dalej że jest wnukiem NN Piaseckiego i Anny Kwostakówny herbu Abdank! Owe nazwisko "Kwostakówna" utworzone zostało od nazwiska "Kwostak", które znowu zostało urobione ewidentnie od przezwiska "Chwostak"! Mielibyśmy zatem Chwostak Grodzickich herbu Abdank!? (herbarze nie znają żadnej rodziny Chwostak, ale wywód Piaseckiego sugeruje być może, że nazwisko Grodzicki było u Chwostków wtórne). W każdym razie podważa ten wywód istnienie Grodzickich herbu Topacz. Uruski znowu daje im herb podobny w brzmieniu tj. Kopacz, pisząc ogólnie o istnieniu Grodzickich herbu kopacz w samborskim około 1560 (powtarza to za nim PESz). I niestety wprowadza to jeszcze większy mętlik.
Inna dość prawdopodobna sugestia jest, że Grodziccy h. Gryf przyjęli nazwisko, nie od miejscowości Grodziec koło Będzina (zresztą nawet jeśli, to nie o ten Grodziec chodzi, bo Grodziec będziński należał w średniowieczu do norbertanek zwierzynieckich), ale od wsi Grodziec leżącej w sieradzkim (wieś ta potem zmieniła nazwę na Grójec), gdzie w 1535 dziedziczyli Bieniasz Bury, Maciej Gromacius, Marcin i Adam Grodziccy, a o wiele wcześniej w XV wieku Piotr z Grodźca 1436 i Jakub z Grodźca 1442 oraz Paweł Świętomirowicz z Grodźca 1421, chociaż ten ostatni akurat podał swój herb jako Kornicz (to wg Bonieckiego). Za owym sieradzkim pochodzeniem Grodzickim przemawiają m.in. ich sieradzkie koligacje (Parzniewscy, Masłowscy)
Tak zatem co do wczesnych Grodzickich herbu Gryf tropy nas wiodą do ziemi sieradzkiej, do ziemi lublinieckiej (należącej wtedy do Górnego Śląska), oraz do Małopolski, a dokładnie do Kuźnicy Piła nad rzeką Kostrzynią w starostwie krzepickim (a w parafii Kłobuck; ps. ponadto trzeba nadmienić, że w tejże parafii istniała też wieś Grodzisko). W tej Kuźnicy Piła była od początku XV wieku kuźnica rud żelaza i należała ona do dóbr królewskich, do starostwa krzepickiego. Po raz pierwszy Grodziccy wymieniani są a propos tej kuźnicy w 1545 (Stanisław "Chwostek" Grodzicki), potem kuźnicę tę przejął Gabriel Grodzicki (syn Michała, a zapewne brat owego Stanisława). Kuźnica Piła pozostawała w rękach Grodzickich aż do 1678 roku.
Tak więc trzeba na razie dać wiarę Pańskiemu wywodowi w kwestii Grodzickich XVI-wiecznych, który - jak widzę - oparty jest przede wszystkim na Herbarzu Bonieckiego. Wg Bonieckiego Grodziccy piszą się z Grodźca w księstwie siewierskim (a zatem chodzi tu o Grodziec, obecnie stanowiący dzielnicę Będzina), gdzie dziedziczyli średniowieczni Gryfici.
Pierwszy był Michał Grodzicki, gdzieś przed 1520 roku żonaty z Parzniewską (h. Paparonia?)(wg Bonieckiego) i miał on wg Pana 6 synów (Boniecki podał imiona tylko dwóch, tj. Gabriela i Ludwika):
1) Kacper
2) Bernard
3) Wojciech
4) Ludwik Grodzicki x Cieszanowska
5) Stanisław Grodzicki (? zdaje się = Stanisław "Chwostek" Grodzicki kuźnik z Kuźnicy Piła 1545, zarządca kuźnicy Chwostek 1551, 1574; zarzącca w Kochanowicach 1574) x Marianna Ślesicka
6) Gabriel Grodzicki
Pisze Pan dalej o linii Ludwika Grodzickiego. Musiałby się on ożenić z ową Cieszanowską około 1550 roku. Miał on syna Zygmunta Grodzickiego
Ludwik Grodzicki x (ok. 1550) Cieszanowska --> Zygmunt Grodzicki. Za małżonkę daję mu Pan Agnieszkę Niemyst-Kula. Tu popełnił Pan zdaje się literówkę. Bo poprawnie to nazwisko pisze się - Niemsta (Kula to był przydomek) i była to znana rodzina małopolska herbu Jastrzębiec.
a więc ma być:
Ludwik Grodzicki x (ok. 1550) Cieszanowska -->
Zygmunt Grodzicki x 15(89) Agnieszka Kulówna Niemsta h. Jastrzębiec (córka Gabriela Niemsty) -->
1) Hieronim
2) Zygmunt
3) Samuel Grodzicki x Dębińska
4) Andrzej Grodzicki (ok. 1590 - po 1619), Uruski podaje, że wzmiakowany jest od 1592; dep. na Tryb. skarbowy, poseł na Sejm 1619 (zasłynął wtedy z listu otwartego do kanclerza Jana Leszczyńskiego); x 16(17) Elżbieta z Dmenina Kobielska h. Poraj sędzianka buska (córka Daniela Kobielskiego sędziego ziemskiego buskiego); z tego małżeństwa była córka Aleksandra Grodzicka (zm. 1637, zdaje się w młodym wieku, pochowana w Radomsku, gdzie jej owdowiały mąż wystawił jej nagrobek z dwoma herbami: jej ojczystym Gryf Grodzickich i jej macierzyńskim Poraj Kobielskich). Mężem Aleksandry z Grodzickich był Mikołaj z Nadola Łącki h. Jelita podstarości chęciński (i miała z nim syna Aleksandra Łąckiego)(a te informacje podaje w swoim herbarzu Karol Niesiecki opierając się na Starowolskim)(ps. w późniejszym kazaniu pogrzebowym Parażyńskiego z 1756 słychać, że ów Łącki pozostawił po sobie jakieś rękopisy, pamiętniki, w których mowa jest o Grodzickich, a zwłaszcza o Andrzeju Grodzickim; ciekawe czy te rękopisy się zachowały, chociażby w jakieś kopii)
Przejdźmy do linii Gabriela, syna Michała.
Tenże Gabriel Grodzicki przejął po Stanisławie "Chwostku" Grodzickim Kuźnicę Piłę. W 1559 król Zygmunt August potwierdza mu dokumenty Kaziemierza Jagiellończyka z 1476 i 1483 roku, dotyczące Kuźnicy Piła. Potem jeszcze w 1564 tenże król nadaje Gabrielowi Grodzickiemu Kuźnicę Piła w dożywocie (jak wiadomo Kuźnica Piła była królewszczyzną i należała formalnie do starostwa krzepickiego, ale jak widać została ona wyodrębniona ze starostwa). Gabriel Grodzicki (wg Bonieckiego) świadkował w Poznaniu w 1540. Wg Herbarza Uruskiego Gabriel Grodzicki był poborcą ceł ziemi wieluńskiej w 1555. Tenże Gabriel Grodzicki w 1550 żeni się z Anną Masłowską herbu Samson (która była wdową po Marcinie Wierusz-Kowalskim, rzekomym chorążym wieluńskim, chociaż raczej powinno być chorążycu). Anna Masłowska była córką Piotra Masłowskiego dz. Masłowic, Mierzyc i Rudy w pow. wieluńskim, sędziego wieluńskiego w l. 1527-1561 oraz Anny Gawłowskiej. (Ten związek sugeruje jakieś wieluńskie korzenie Grodzickich h. Gryf - w istocie Gabriel Grodzicki w 1551 kupuje od Wojciecha Masłowskiego część dóbr Mierzyce w pow. wieluńskim, ob. gm. Wierzchlas; czy był tam wcześniej właścicielem jakieś cząstki w Mierzycach, nie wiadomo; Boniecki w swoim herbarzu przywołuje, że NN Grodzicki w 1535 był dziedzicem części dóbr Błaszki w wieluńskim; istnieje też informacja, że przed 1550 Grodziccy byli rzekomo dziedzicami części dóbr Włocin i Grzymaczew w okolicach Błaszki). Wg Pana wywodu Gabriel Grodzicki pozostawił z Anny Masłowskiej 6-oro dzieci: 3 córki i 3 synów (przyjmując tu ustalenia wg Bonieckiego). A zatem
Gabriel Grodzicki (ur. przed 1525 - zm. po 1564), wł. dóbr Kuźnica Piła 1559, 1564; wł. cz. d. Mierzyce 1551; x 1550 Anna Masłowska h. Samson 1v. Wierusz-Kowalska -->
I) Regina x NN Wierzchowski vel Zwierzchowski (nazwisko "Zwierzchowski" podaje kazanie Porażyńskiego) (nota bene: Niesiecki pisze, że za Wierzchowskim była siostra Pawła i Krzysztofa Grodzickich herbu Łada, słynnych generałów artylerii koronnej! ale to może być zbieżność)
II) Zofia x NN Piasecki (h. Janina, z Piasek w pow. lelowskim?)
III) Anna x NN Zawisza
IV) Piotr Grodzicki (zm. przed 1620)(wg. Bonieckiego bzp.) x (przed 1604) NN Rychłowska (tymczasem tenże sam Boniecki pisze później, że Anna, córka Piotra, z mężem Wojciechem z Rokszyc Dąbrowskim (h. Pobóg) kwituje w 1620 z posagu swojego brata stryjecznego Jana, syna Mikołaja)
V) Cyprian Grodzicki x (przed 1608) NN Łasicka -->
a) Anna
b) Zofia Grodzicka x 16(24) Jan z Rokszyc Dąbrowski h. Pobóg
c) (?) Wojciech Grodzicki x 16(41) Jadwiga z Rokszyc Dąbrowska (ten mariaż podaje Boniecki; tymczasem w artykule pt. "Karczmy pod Żegliną", jego autor, Józef Szubzda, wymienia dzierżawcę dóbr królewskich Bogumiłów z 1662, to jest Wojciecha Grudzińskiego herbu Nałęcz i jego żonę Jadwigę Dąbrowską; oczywiście gdzieś tu jest błąd, a zbieżność - Wojciech, Gr... i Jadwiga z Dąbrowskich - nieprzypadkowa; oczywiście żadnych Grudzińskich herbu Nałęcz nie znamy, więc zdaje się mowa tu o naszym Wojciechu Grodzieckim, ale rzecz trzeba dokładniej zbadać, ja tylko tu sygnalizuję problem identyfikacyjny)
d) synowie (ponoć przenieśli się na Litwę)
VI) Mikołaj Grodzicki (zm. przed 1619); dziedziczył on Kuźnicę Piłę (którą w 1598 nazwano raz "Kuźnica Grodzicka"); x 15(89) Zofia Rostrożanka (zm po 1619) w 1619 Zofia Grodzicka jest właścicielką kuźnicy Piła, którą przekazuje synowi (ps. jakie to nominalnie nazwisko "Rostrog"? "Rostog"? "Rosth"? Zresztą z tym nazwiskiem jest kłopot straszny, bo kazanie pogrzebowe Parażyńskiego nazywa ja "Rostożanką", "wnuczką owych sławnych Rosthogów, których się monetą europejskie zaszczyciły państwa" !!! O jaką rodzinę zatem chodzi? Czy jest to może rodzina Roth? Znany był bowiem niejaki Kacper Roth, mincarz, którego do Żywca sprowadził Komorowski, i ten Roth uruchomił na zamku żywieckim nielegalną mennicę, w której bił duże ilości fałszywych polskich groszy koronnych Zygmunta III Wazy oraz fałszował tzw. habsburskie grosze cieszyńskie gdzieś od ok. 1610 do 1614) -->
1) Anna
2) Helena x 1* Borowicki 2* Szoszowski
3) Olbracht vel Wojciech 1596, (zginął pod Moskwą)
4) Melchior 1596 (zginął pod Moskwą)
5) Mikołaj
6) Jan Grodzicki 1596 (zm. po 1630); w 1620 jest kwitowany z posagu przez swoją siostrę stryjeczną Annę Dąbrowską; x NN Bielska --> Aleksander
7) Gabriel Grodzicki 1596 (zm. 1617/1630); x 16(17) Barbara Karlińska h. Ostoja -->
a) Katarzyna
b) Krystyna x 16(30) Adam Skrzyński
c) Jan
d) Adrian Grodzicki x Zofia Tęgoborska
9) Stanisław Grodzicki
O owym ostatnim, Stanisławie Grodzickim niewiele wiadomo, poza tym, że dziedziczył on Kuźnicę Piłę, i że w 1665 roku już nie żył. Ale jest on identyczny z opisywanym przez Niesieckiego Stanisławem Grodzickim, który, tu cytuję: "z młodszych lat na Węgrzech życie żołnierskie zaczął, a potem w Inflantach z hetmanem Janem Karolem Chodkiewiczem wojował; a sam hetman Koniecpolski, serce odwagi pełne, zawsze w nim wielce szanował, jako świadczy nagrobek jego w Kłobucku". Jak wiemy, Kuźnica Piła, należała do parafii w Kłobucku. Nie znam tego nagrobku, nie wiem, czy się zachował, nie wiem też, czy zachowały się dokumenty parafialne i metryki z Kłobucka dla tamtych lat (trzeba to sprawdzić). Podobnie pisze o Stanisławie Grodzickim w swoim herbarzu Uruski, dodając że walczył on pod Chocimiem w 1621. Jeśli chodzi o to kłobuckie epitafium, to jego treść przytacza Starowolski w swojej księdze epitafiów i brzmi ona po łacinie następująco - "
Hoc sub sarcophago mortalitatis exuvias deposuit Generosus ac Magnifius Dominus a Kotulino Stanislaus Grodzicki, juvenem militaribus rudimentis exerciut Hungaria, Virum in rigidis cum Carlo Chodkievicio expeditionibus tenuit Livonia, Bellatorem fortissimum aganvit Moschovia, Constantiam, fidem, felicitatem in rebus gerendis Illustrissimus Dominus Stanislaus Koniecpolski approbant. Vixit Annos 65".Tak więc, wygląda na to, że Stanisław Grodzicki zmarł przed 1665 rokiem i został pochowany w Kłobucku. A do Wielkopolski dopiero jako pierwszy zawędrował (z ziemi kłobuckiej) jego syn, Mikołaj. (I odtąd też można dość dokładnie śledzić genealogię tej rodziny na podstawie Tek Dworzaczka)
I zdaje się owe kontakty z Wielkopolską zostały zadzierzgnięte przez Grodzickich za sprawą koligacji z Żabickimi.
I tu uwaga! W herbarzu Bonieckiego jest błąd. Otóż Boniecki połączył ze sobą pomyłkowo dwóch różnych Stanisławów Grodzickich, tj., naszego z ziemi kłobuckiej ze Stanisławem Grodzickim z Wielkopolski, który nabył Chromiec i Kruczyno od Rozdrażewskich w 1614. Tamten Stanisław tez nosił nazwisko Grodzicki, ale był z innych Grodzickich (herbu Dryja albo Nałęcz) i zmarł już w 1618. Tak więc podane przez Bonieckiego informacje przy Stanisławie Grodzickim herbu Gryf (że jego pierwszą żoną była Dziekczyńska i że kupił Chromiec i Kruczyn) są błędne!
Zanim jednak przejdziemy do Mikołaja Grodzickiego wymienia Pan dzieci Stanisława Grodzickiego. A zatem:
Stanisław Grodzicki (ok. 1600 - zm. przed 1665, pochowany w Kłobucku) dz. Kuźnicy Piła; x (ok. 1630) Anna Żabicka (h. Prawdzic?) -->
1) Małgorzata x (1654) Gocłowski (h. Sulima?) (Nie wymienia ich Boniecki)
2) Walerian Grodzicki (zm. przed 1684) x Jadwiga Czarnecka (h. Łodzia?) (zm. przed 1684); podaje Pan jego potomków, a ja znam tylko z Tek Dworzaczka jego córkę Mariannę (imię zakonne Waleria), klaryskę gnieźnieńską, która w 1684 ceduje swojemu stryjowi Mikołajowi Grodzickiemu swoje spadkowe sumy macierzyńskie. (Tę linię od Waleriana opisuje jednak Boniecki. Wrócimy do niej).
3) Mikołaj Grodzicki (ok. 1635 - 1709)
Jeśli chodzi o linię Waleriana to był on protoplastą linii "wrząckiej" Grodzickich herbu Gryf. Pozostawił on z Jadwigi Czarneckiej:
I) Marianna klaryska gnieźnieńska 1684
II) Barbara
III) Elżbieta x NN Bojanowski
IV) Stanisław
V) Adam Grodzicki (ur. przed 1670 - wg epitafium z Złoczewie zm. w 1735, tymczasem już w 1719 występuje on w źródłach jako nieżyjący; zdaje się pochowany w Złoczewie) rzekomy podstoli wieluński; Uruski w swoim herbarzu podaje, że ów Adam Grodzicki podpisał elekcję w 1697; x 16(95) Teresa Urbańska h. Nieczuja (1v. Obałkowska?) (zm. 1719/1731)(była ona córką Zygmunta Urbańskiego i Anny Raczyńskiej; pochodziła ona z rodziny Jana Urbańskiego kasztelana kowalskiego 1665-69 oraz Wojciecha Urbańskiego kasztelana wieluńskiego 1685-92); Teresa Urbańska dziedziczyła i wniosła Grodzickim dobra Wrząca w parafii Błaszki w wieluńskim (jednak często podawany na stronach internetowych rok tej sukcesji jako 1660 jest błędny, ponieważ do ślubu z Grodzickim doszło około 30 lat później); Wrząca odtąd stanowi własność Grodzickich. Adam Grodzicki z Teresy Urbańskiej pozostawił jednego syna i 5 córek:
- 1) Elżbieta (zm. po 1740) x 17(19) Łukasz Czeczel h. Jelita (zm. przed 1740)
- 2) Zofia (wzmiankowana jako panna w 1719) x Andrzej Sielkiewicz
- 3) Konstancja (panna w 1719) x Franciszek Karliński h. Ostoja
- 4) Anna x (panna w 1719) 1* Kazimierz Kiedrzyński h. Ostoja 2* Kazimierz Bartliński
- 5) Marianna (panna w 1719) x Ludwik Stański
- 6) Józef Grodzicki (1696 - 1768, zdaje się pochowany w Złoczewie)
Józef Grodzicki (1696 - 1768) skarbnik wieluński 1744 - 1750, podstoli wieluński 1750 - 1758, chorąży wieluński 1758 - 1768 (rezygnuje z tego urzędu w 1768); dziedzic dóbr Wrząca (Wrzącę w 1731 wydzierżawia swoim szwagrom: Tomaszowi i Kazimierzowi Błeszyńskiemu); Józef Grodzicki był przez krótki okres także właścicielem dóbr Złoczew (miasto w sieradzkim; w Złoczewie był pałac z parkiem) z przyległościami, które sprzedał przed 1731 rokiem Tomaszowi Domaniewskiemu (W kościele parafialnym w Złoczewie, w jego kruchcie została jednak wmurowana po 1804 pamiątkowa płyta epitafijna z rytem kolorowym herbu Gryf, upamiętniająca wszystkich pochowanych w Złoczewie Grodzickich). Wg Uruskiego i Bonieckiego był on również dziedzicem Kamionny, którą sprzedał w 1751 (Cieleckiemu), oraz właścicielem dóbr (królewszczyzn) Gruszczyce, Brąszewice (obecnie siedziba gminy Brąszewice) oraz Łagiewniki i Grójec (w gm. Złoczew). Józef Grodzicki był żonaty (już w 1728) z Konstancją Błeszyńską h. Suchekomnaty cześnikówną piotrkowską (1709 - 17(47)), córką Józefa Błeszyńskiego cześnika piotrkowskiego i Marianny Linowskiej. Józef Grodzicki z Błeszyńskiej miał dzieci:
- a) Teresa Grodzicka (1741 - 1821)
- b) Kunegunda Grodzicka (1747 - 1826) (Kunegunda wraz ze Stanisławem Kłossowskim kustoszem kolegiaty kaliskiej w styczniu 1795 była świadkiem chrztu w Kaliszu u mieszczańskiej rodziny Kosteckich) x 17(85) Piotr Łubieński h. Pomian (zm. 1794) podczaszy szadkowski 1770 - 1794, kawaler orderu św. Stanisława, dziedzic Chojna i Główczyna (w gm. Szczytniki), dz. Pakosława i Bródek, dz. d. Brończyn (w par. Błaszki w wieluńskim)
- c) Józefa Grodzicka (zm. 17(80)) x 1760 Józef Zaremba (1731 - 1774) generał major wojsk koronnych, regimentarz konfederacji barskiej, starosta sokolnicki 1772
- d) Jan Grodzicki (1734/35 - 1760) towarzysz chorągwi wieluńskiej
- e) Kazimierz Grodzicki (1730 - 1771, zginął w bitwie konfederatów barskich pod Widawą trafiony w głowę, jak piszą historycy, martwe ciało jego zamierzano przewieźć z Widawy do Złoczewa, ale ponieważ w pobliżu Złoczewa stacjonowały wrogie konfederatom oddziały rosyjskich i tatarskich żołnierzy, dlatego też położono je ostatecznie w kościele ojców paulinów w Konopnicy), rtm. konfederacji barskiej 1770, o którym wspomina również w swoich słynnych "Pamiętnikach" Jędrzej Kitowicz (wyd. 1882) (ps. - być może miał on na drugie imię Franciszek, w każdym razie istnieje korespondencja do Józefy z Grodzickich Zarembiny, zachowana obecnie w Bibliotece Kórnickiej, m.in. od Kajetana, jej brata, i niejakiego Franciszka Grodzickiego)
- f) Kajetan Grodzicki (1728 - 1781)(wg epitafium w Złoczewie ur. 1728, wg Bonieckiego ur 1720 w Gedynicach), pisarz grodzki ostrzeszowski 1766, sędzia grodzki ostrzeszowski 17(67) - 17(73), łowczy sieradzki 1768 - 1769; cześnik sieradzki 1769 - 1781; dz. Wrzący 17(66)(już bowiem w 1766 roku sprzedaje on poddankę z tej wski Bartłomiejowi Grabińskiemu stolnikowi dobrzyńskiemu; owa podanka z Wrzący, Marianna Wiertelekówna, zdaje się wcześniej zbiegła z Wrzący i zamieszkała w Sadowie u Grabińskiego, który ją zwrócił i zaraz potem z powrotem już tym razem "legalnie" pozyskał); dz. dóbr Gruszczyce (w par. Błaszki) 1773; (w księgach grodzkich i ziemskich sieradzkich w AGAD jest m.in. inwentarz "Rzeczy pozostałe po Kajetanie Grodzickim cześniku sieradzkim 1782"); x 1763 Józefa Łubieńska h. Pomian podstolanka piotrkowska (1738 - 1795/1804 Wg epitafium w Złoczewie zmarła w 1804)(Józefa była córką Wojciecha Łubieńskiego podczaszego szadkowskiego i podstolego piotrkowskiego 1767 oraz Anny Cywińskiej)(ps. czy aby Józefa Łubieńska nie wyszła po owdowieniu powtórnie za mąż za Szaniawskiego? z takim bowiem nazwiskiem, jako "Józefa Szaniawska" pojawia się jako matka Faustyny z Grodzickich Rychłowskiej).
Kajetan z Łubieńską miał dzieci:
---- (a) Tadeusz (1771 - 1776), zmarły w dziec., upamiętnia go epitafium w Złoczewie
---- (b) Faustyna Grodzicka (zm. 1855 Zimnowoda) x 1788 Ignacy Rychłowski h. Nałęcz (syn kasztelana sieradzkiego), dz. dóbr Staw, Kościany, Cerekwica, Zimnowoda, Goreczki
---- (c) Apolonia Grodzicka (zm. 18(12)) x Ignacy Kajetan Błeszyński h. Suchekomnaty dz. d. Żelisław, Wójcice, Janowice, Zaborów w sier. 1773, wł. d. Grodziec i Łagiewniki w sier. 1773
---- (d) Józef Grodzicki (1776 Gruszczyce - 1812 Wrząca)
Józef Grodzicki (1776 - 1812)(Boniecki podaje, że zmarł w 1820) dz. Wrzący (tam wraz z żoną w l. 1795-1800 buduje nowy dwór w stylu klasycystycznym, wraz z parkiem; obecnie jest on opustoszały i niszczeje; obok tego dworu jest okolony wodą kopiec, na którym stal poprzedni dwór, otoczony fosą, a dziś stoi tam ustawiony na krytym "kapliczkowym" słupie figura Matki Boskiej), prezes rady powiatowej sieradzkiej; x Nepomucena Zielonacka h. Leszczyc podkomorzanka wieluńska
Więcej informacji o tej linii "wrząckiej" Grodzickich h. Gryf być może zawierają tzw. akta rodziny Grodzickich w "Archiwum Kazimierza Walewskiego z Tubądzina" (obecnie w AP w Łodzi)
Mikołaj Grodzicki (ok. 1635 - 1709/10), syn Stanisława i Anny Żabickiej, pojawia się w Wielkopolsce w otoczeniu rodziny Pawłowskich już w 1660. Zawiera on wtedy jakiś kontrakt (dość poważny, bo na sporą sumę 15 tysięcy złp) z wdową Zofią z Jezierskich Pawłowską. (Skądinąd Pawłowscy byli skoligaceni z Żabickimi, tzn. Jan Pawłowski był żonaty z Żabicka, więc stąd może, kontakty Grodzickiego z Pawłowskimi miały charakter rodzinny?). Już w 1661 Mikołaj Grodzicki jest żonaty z córką owej Zofii z Jezierskich Pawłowskiej, Teresą z Wierzbna Pawłowską h. Wierzbno. (Ale być może ślub ten miał miejsce wcześniej, już właśnie w 1660?). Mikołaj jako pierwszy zapewne pisał się "z Kotulina Grodzickim" już od 1660 (niestety, póki co, nieznany mi jest powód przyjęcia tej przydawki, w każdym razie chodzi tu o Kotulin górnośląski, w gminie Toszek). Mikołaj Grodzicki był dziedzicem dóbr Kuźnica Piła, które po przeprowadzce do Wielkopolski, zdaje się oddawał w dzierżawę. W każdym razie dzierżawcą Kuźnicy Piły w 1669 jest Ułanowski. Potem, w 1678 Mikołaj Grodzicki ostatecznie pozbywa się Kuźnicy Piły i na mocy cesji przekazuje ją Atanazemu Miączyńskiemu, staroście krzepickiemu (a późniejszemu podskarbiemu koronnemu). W 1665 Mikołaj Grodzicki kupuje od żony i jej sióstr, córek i spadkobierczyń Świętosława Pawłowskiego, majątek Nowa Wieś w parafii Rydzyna (obecnie Nowawieś w gm. Rydzyna). W latach 1672 - 1689 skupuje też sukcesywnie kolejne części dóbr Wyskoć od Pawłowskich i ich spadkobierców, stając się w końcu właścicielem całej wsi Wyskoć (Wyskoć, wieś z par. loco w gm. Kościan). Wyskoć potem oddawał w dzierżawę (np. w 1672 dzierżawcą części Wyskoci jest Wojciech Awralewski) albo zastawiał (np. w 1689 Wyskoć została zastawiona Stawskim). Mikołaj Grodzicki był też właścicielem dóbr Kleszczewo (w gm. Osieczna), które sprzedał na wyderkaf w 1694 roku Wojciechowi Gruszczyńskiemu. A zatem:
Mikołaj Grodzicki (ok. 1635 - 1709/10) dz. Kuźnicy Piły, Nowej Wsi, Wyskoci i Kleszczewa; x 1660/61 (Rydzyna) Teresa (Teresa Dorota) z Wierzbna Pawłowska (ur. 1643 Nowa Wieś, chrzest Rydzyna - zm. 1694/1699, wydaje mi się że zmarła w 1695 i że to ona właśnie kryje się pod ową "Grodzicką" zmarłą w 1695 i pochowaną u reformatów poznańskich) (Teresa była córką Świętosława Pawłowskiego dziedzica Nowej Wsi i Zofii z Jezierskich). Z tego małżeństwa pochodziła spora gromadka dzieci:
I) Zofia (ur. 1666 Nowa Wieś, chrzest Rydzyna)(zapewne zmarła w dziec.)
II) Katarzyna Grodzicka (ur. 1663 Nowa Wieś, chrzest Rydzyna - zm. 1698/1710) x 16(86) Stanisław Przybysławski (zm. 1710/1720) (był to syn Aleksandra Przybysławskiego podsędka ziemskiego wschowskiego) (młodzi małżonkowie Przybysławsy w 1686 wydzierżawiają na 3 lata część dóbr Kunowo od Wargowskich i zapewne tam z początku zamieszkują) (u Pana błędnie "Przybyłowski"!)
III) Marianna Grodzicka (ok. 1670 - zm. po 1701) x 1694 Franciszek Miaskowski h. Bończa (zm. 1721) dz. d. Morawsko (w par. Chojnica), tenutariusz Golencina 1701 (był to syn kasztelana lędzkiego) (u Pana błędnie "Miastkowski"!)
IV) Elżbieta Grodzicka (ur. 1673 Nowa Wieś, chrzest Rydzyna - zm. 1708/43) x 16(98) Mikołaj Rokossowski
V) Helena Grodzicka (ur. ok 1670 - zm. 1734/41) (pisała się raz "z Bukowca") x 16(86) Jan Arcemberski h. własnego (zm. 1722/1725) wł. d. Bródki i Kłodzina, posesor dobr duchownych Mechowo, kpt. wojsk kor. 1700, burgrabia poznański 1703 ("murgrabia zamku poznańskiego") (ps. Niesiecki błędnie umieszcza ją u Grodzickich herbu Dryja)
VI) Albert (?)
VII) Krzysztof (ur. 1668 Nowa Wieś, chrzest Rydzyna) (zapewne zmarł w dziec.)
VIII) Świętosław Marcin Grodzicki (ur. 1669 Nowa Wieś, chrzest Rydzyna - zm. 1697/1700) od 1694 jest właścicielem dóbr Nowa Wieś (którą sprzedał mu ojciec), bzp i bż
IX) Kazimierz Grodzicki (zm. 1716)(zmarł w 12 tygodni po ranach, jakie mu zadał w zwadzie podczas sejmiku deputackiego średzkiego Apolinary Śliwnicki) dziedzic dóbr Wyskoć (które w 1701 sprzedał mu ojciec; w 1715 połowę Wyskoci wydzierżawia Katarzynie Śliwnickiej, zdaje się więc ze to na tym tle dochodzi potem do awantury ze Śliwnickim, kto wie, czy nie krył się za tym jakiś "romans" Grodzickiego ze Śliwnicką); od 1698 jest posesorem (zastawnym) dóbr Modlibogowice (były to dobra Dzierzbińskich, jego teściów, zostały mu one zastawione w ramach posagu ich córki; skądinąd w 1698 gdy po ślubie Kazimierz Grodzicki pojechał z Poznania do Modlibogowa, aby go objąć i tam zamieszkać, ta wieś pozostawała w posesji księdza kanonika Jana Franciszka Pawłowskiego, akurat wówczas tam nieobecnego, więc słudzy z dworu w Modlibogowie nie wpuścili do dworu Grodzickiego); po nagłej śmierci swojej pierwszej żony w 1700 dobra te odstępuje swojemu szwagrowi Marcinowi Koszutskiemu; A zatem: x 1* 1698 Poznań Anna Dzierzbińska (zm. 1700 bzp.) (córka Andrzeja Dzierzbińskiego dz. Modlibogowa i Marianny Pawłowskiej) 2* 17(05) Konstancja Skórzewska h. Drogosław 1v. Wyssygota-Zakrzewska 3v. pułkownikowa Małachowska (ur. ok. 1680 - zm. 1743/53)(jej pierwszym mężem był Mikołaj Zakrzewski dz. Zakrzew, z którym miała jednego syna; jej trzecim mężem został pułkownik Ignacy Małachowski h. Gryf, pisarz grodzki kościański 1734-47)(po śmierci Kazimierza Grodzickiego, Wyskoć została zastawiona i jej posesorem zastawnym w 1727 i 1729 był Wojciech Kotarbski); Z Konstancji Skórzewskiej pozostały dzieci: -->
- 1) Ludwika Zofia Grodzicka (ur. 1709 Zakrzewo - zm. 17(56)) bzp., w 1730 jeszcze panna (czy to nie ona właśnie jest świadkiem chrztu w Poznaniu u Trzcińskich jako "Ludwika Grodzicka" w 1748?), x 17(56) Aleksander Stadnicki
- 2) Wawrzyniec Krzysztof Grodzicki (ur. 1710 Zakrzewo - 17(53)) w 1736 wspólnie z pozostałymi braćmi sprzedaje dobra Wyskoć (Wojciechowi Kotarbskiemu); ksiądz 1736, altarysta (ołtarza 5 ran) w kościele w Poniecu 1743, 1753
- 3) Kazimierz Aleksander (ur. 1712 Zakrzewo)
- 4) Ignacy Grodzicki (ur. 1714 Zakrzewo - zm. 17(71))
- 5) Marcjan Grodzicki (ur. 17(14) - zm. po 1762) w 1732 sprzedaje poddanego ze wsi Wyskoć (o imieniu Stanisław, sprzedaje też jego żonę i dzieci), jeszcze w 1736 nie był księdzem, ksiądz kapelan bractwa NMP Pocieszenia w Zakrzewie 1743, 1754
X) Tomasz Grodzicki (ok. 1675 - 1755)
Tomasz Grodzicki (ur. ok. 1675 - zm. 1755 Rożnowo, pochowany u reformatów poznańskich) był dziedzicem dóbr Nowa Wieś od 1700, które to dobra najpierw w 1713 wydzierżawił (Adamowi Pęszyńskiemu), a następnie w 1714 roku sprzedał (Władysławowi Dzierżanowskiemu), zakupując jednocześnie w tym samym roku 1714 dobra Rożnowo, Tomaszewo, Jastrząb Rożnowski, Olędry, z młynem Radłów (Radłowo) i pustką Sampolno (od Stefana Rożnowskiego)(Rożnowo obecnie w gm. Oborniki); właścicielem Rożnowa Tomasz pozostaje do śmierci czyli do 1755 (potem w 1755, wkrótce po śmierci Tomasza Grodzickiego, jego spadkobiercy, synowie i córki, wspólnie sprzedają Rożnowo z przyległościami Zofii z Tomickich 1v. Grodzickiej 2v. Gliszczyńskiej); w latach 1707 - 1721 Tomasz Grodzicki był "tenutariuszem", czyli dzierżawcą dóbr Pakosław w parafii Brody (były to dobra jego teścia Konstantego Marszewskiego), gdzie zresztą pomieszkiwał (tam bowiem rodzi się i jest ochrzczonych wiele jego dzieci). Dzierżawa dóbr Pakosław gdzieś od 1721 przeszła w ręce Karola Rokossowskiego, skądinąd żonatego już z córką Grodzickiego. W kazaniu pogrzebowym Porażyńskiego mowa jest, że "Tomasz Grodzicki, (był) sławny po funkcjach trybunalskich i poselskich, a także po funkcjach sądowych na trybunały kapturowe". Tomasz Grodzicki był żonaty od 1700 roku z Joanną Domicellą Marszewską h. Rogala (ur. 1683 Brody - zm. 1739 Gościejewo, pochowana u reformatów poznańskich) (Joanna Marszewska była córką Konstantego Marszewskiego kasztelana przemęckiego w l. 1729-1737, dz. d. Marszewo, Brody, Brodki, Pakosław, oraz Marianny Naramowskiej). Z tego małżeństwa pozostały dzieci:
I) Eleonora Grodzicka (ur. 1709 Pakosław, chrzest Brody - zm. 17(79)) niezamężna, w 1767 mieszkała w Młodawsku u swojego brata Stanisława
II) Franciszka (Franciszka Brygida) Grodzicka (ur. 1711 Pakosław, chrzest Brody - zm. 1764 Piotrkówko Wielkie w par. Szamotuły, pochowana u reformatów poznańskich), niezamężna
III) Teresa Grodzicka (ur. 17(39) - zm. 17(58)) (wszystkie te 3 siostry dziedziczyły potem dobra Marszewskich, tj. Brody, Brodki, Marszewo i Pakosław, i wraz z innym spadkobiercami kasztelana Marszewskiego sprzedały je w 1748 Józefowi Cywińskiemu wojski poznański; zdaje się Brody nie będąc uregulowane spadkowo po kasztelanie Marszewskim najpierw w 1742 wspólnie, familijnie, zastawiono lub wydzierżawiono Józefowi Cywińskiemu, który je potem formalnie kupił w 1748)
IV) Anna Zofia Grodzicka (ur. 1706 Nowa Wieś, chrzest Rydzyna - zm. 17(55)) klaryska poznańska (tam miała imię zakonne Kunegunda)
V) Jadwiga Krystyna (ur. 1710 Pakosław) (zm. w dziec.)
VI) Kasylda Pelagia (ur. 1718 Rożnowo) (zm. w dziec.)
VII) Zofia Helena (ur. 1719 Rożnowo - zm. 17(55)) zakonnica w zakonie św. Teresy w Poznaniu (imię zakonne Anna)
VIII) Marianna Grodzicka (ur. 1701/1704 - zm. 1780 Poznań) x 1720 Karol Rokossowski h. Glaubicz (zm. 1758/72), dzierżawca dóbr Pakosław 1721- 17(26), dz. Gołaszyna; Marianna jako wdowa w 1772 była posesorką dóbr Szczytniki
IX) Konstanty Walenty Mikołaj (ur. 1704 Nowa Wieś, chrzest Rydzyna - zm. w dziec., żył jeszcze w 1708)
X) Franciszek Michał Maciej (ur. 1715 Rożnowo) (zm. w dziec.)
XI) Ignacy Jakub Eliasz (ur. 1720 Rożnowo) (zm. w dziec.)
XII) Aleksander Grodzicki (ur. po 1707 - zm. 1795 Ułanów w par. Kłecko) posesor dóbr Grochowiska Księże (w par. Izdebno) 1758, 1764; Aleksander był dwukrotnie żonaty, najpierw: x 1* 1743 Jabłkowo (w par. Raczków) Elżbieta Widlicka (zm. 1780, pochowana u reformatów poznańskich) (córka Aleksandra Widlickiego i Ludwiki Boguckiej). Następnie Aleksander ożenił się powtórnie: 2* 1782 Katarzyna Gądecka h. Rawicz 2v. Glińska (zm. 18(03)) (Katarzyna Gądecka była córką Władysława Gądeckiego i Katarzyny Kaczkowskiej; po śmierci męża Grodzickiego, wychodzi powtórnie za mąż i w 1803 jest żoną Benedykta Glińskiego).
Aleksander miał z Widlickiej syna i córkę -->
- 1) Julenta Grodzicka (zm. w młodości w 1778, pochowana u reformatów poznańskich
- 2) Antoni Grodzicki (Antoni Wincenty Ferrariusz Stanisław) (ur. 1758 Grochowiska Księże, chrzest Izdebno - zm. w młodości w 1779, pochowany u reformatów poznańskich)
Natomiast z drugiej małżonki, Katarzyny Gądeckiej, Aleksander miał dwie córki:
- 1) Jadwiga Teresa Grodzicka (ur. 1782 Powiekowo, par. Powidz - zm. 18(03)) była ona chrzestną w Lubowiczkach w 1800
- 2) Konstancja (ur. 1791 Ułanów - zm. 18(03))
XIII) Zygmunt Grodzicki (ur. po 1707 - zm. 1763 Młodawsko, pochowany u reformatów poznańskich) pułkownik wojsk cesarskich 1739, pułkownik wojsk kor. 1751, generał major wojsk koronnych od 1755, deputat na Tryb. Kor. 1755, miecznik kaliski 1758 - 1762, podstoli wschowski 1762 - 1763; poseł na Sejm; Zygmunt Grodzicki w 1756 kupuje część dóbr Młodawsko (od Antoniego Zaremby); (jest ciekawa jego charakterystyka w kazaniu pogrzebowym księdza Marciszowskiego z 1758, w którym to kazaniu, ksiądz zwracając się do niego mówi - "cóż, kiedy wiem dobrze, pokorny umysł twój, że lubo chwalebnie wszystko czynisz, chwały jednak unikasz", w tymże kazaniu mowa jest też, że Zygmunt Grodzicki był dobrodziejem kościoła w Budziszewie, a w szczególności tamtejszego bractwa św. Józefa Opiekuna Chrystusowego); Zygmunt Grodzicki był żonaty dwukrotnie: 1* 1750 Katarzyna Szumańczewska h. Prus I podstolanka latyczowska 1v. Tomicka miecznikowa poznańska (1710 - 1758, pochowana u karmelitów poznańskich) (to nazwisko pisano też "Szomańczowska", ale oczywiście poprawna wersja brzmi - Szumańczewski ewentualnie Szumańczowski; Katarzyna była córką Franciszka Szumańczewskiego podczaszego latyczowskiego 1718, dz. Milotyna oraz Elżbiety Skrzetuskiej h. Jastrzębiec; Katarzyna była wdową po Władysławie Tomickim mieczniku poznańskim; swoją drogą - Duńczewski w swoim herbarzu, przy genealogi Szumańczewskich, mylnie podaje imię drugiego męża Katarzyny Szumańczewskiej i nazywa go "Janem Grodzickim pułkownikiem wojsk koronnych", chyba że Zygmunt miał na drugie imię Jan);
(Osobie Katarzyny z Szumańczewskich Grodzickiej poświęcone jest kazanie pogrzebowe, starodruk autorstwa księdza Jakuba Marciszowskiego z 1758 pt. "Zaszczyt przed światem(...)", o którego treści genealogicznej jeszcze wspomnę odrębnie poniżej, ale teraz mogę powiedzieć, że Marciszowski opisuje ją panegirycznie jako kobietę bardzo mądrą i bardzo pobożną, jako dobrodziejkę kościoła w Budziszewie oraz że wręcz zacytuję te piękne słowa - "miała ona zawsze ręce dla ubogiego nieskurczone", "dla sierot i mizeraków dobroczynności pełna");
Drugą żoną Zygmunta Grodzickiego była: 2* 1762 Krystyna Chylińska h. Jastrzębiec podstolanka brzeska 1v. Rosen (Rossen) (zm. 17(74)) (Krystyna Chylińska, córka Jana Chylińskiego podstolego brzeskiego oraz Anny de Vergier, była wdową po Janie Ludwiku Rosen pułkowniku artylerii koronnej i pułkowniku królewsko-koronnego 6-tego regimentu pieszego łanowego 1764; i po powtórnym owdowieniu, po śmierci Zygmunta, zamieszkała ona wraz z synami z pierwszego małżeństwa, Rosenami, w Warszawie w kamienicy na ulicy Mylnej na Muranowie, której była współwłaścicielką)
Jak widać, Zygmunt Grodzicki doszedł z tej rodziny do najwyższych awansów i godności urzędniczych w Wielkopolsce
(Boniecki daje mu błędnie rok śmierci 1764)
Zygmunt pozostawił dwoje dzieci z Katarzyną Szumańczewską tj:
- 1) Józef (zm. w dziec. 1756)
- 2) Nepomucen Chryzostom Ignacy (ur. 1754 Wojcieszyno) (zm. w dziec., tj. na pewno nie żył już w 1758)
(skądinąd kazanie Marciszowskiego nic nie mówi o dzieciach o Zygmunta Grodzickiego i Katarzyny Szumańczewskiej, wymieniając wśród jej dzieci wyłącznie te, które pochodziły z jej małżeństwa z Tomickim; dzieci Grodzickich zmarły w niemowlęctwie przed 1758, więc może dlatego nie ma o nich tam w kazaniu żadnej wzmianki)
XIV) Stanisław (Stanisław Wiktoryn Florian) Grodzicki (ur. 1707 Nowa Wieś - zm. 1776, pochowany u reformatów poznańskich), nazwany dziedzicem dóbr Rożnowo w 1742 (chociaż wł. tych dóbr był wtedy jego ojciec, ale to dlatego trzeba przyjąć, że Stanisław był starszy od swoich braci Zygmunta i Aleksandra, a właściwie że był najstarszym z synów Tomasza, którzy osiągnęli dojrzałość), wł. dóbr Chwalszyce w pyzdrskim 1755, pisarz skarbowy województw wielkopolskich 1744-50 (i może jeszcze 1750-55; ściśle rzecz biorąc to pisarz Komisji Skarbowej; o nim więc jest też w pracy * "Komisja Skarbowa Poznańska" Michał Zwierzykowski, wyd. 2003), z tym jednak tytułem Stanisław występuje aż do końca życia. W 1748 jest obecna na sejmiku średzkim. Sejmik z 1755 nakazał wypłatę wynagrodzenia dla Grodzickiego jako pisarza przeszłej komisji skarbowej. W 1763 przejął po śmierci brata Zygmunta Młodawsko (Bibliografia Estreichera wymienia rękopis z Biblioteki w Poznaniu pt. "Kommisya do rozsądzenia sprawy o dobra Młodawsko między Stanisławem Grodzickim i Piotrem Ostaszewskim"; chodzi o to że Piotr Ostaszewski wysunął jakieś dziedziczne po swoich przodkach pretensję do posiadania Młodawska, w związku z czym w Warszawie odbył się w 1774 sąd polubowny w tej sprawie, który to sąd uznał Grodzickich za wieczystych dziedziców Młodawska); w 1769 Stanisław Grodzicki podpisał akces i przystąpił do konfederacji (barskiej)
XV) Stefan (Stefan Telesfor Jan) Grodzicki (ur. 1716 Rożnowo - zm. 1765, pochowany u reformatów poznańskich) posesor zastawny dóbr Grochowiska Pańskie w kcyńskim (w par. Rogowo) 1751 - 1765 (te dobra, Grochowiska Pańskie, należące do Stanisława Węgorzewskiego, były wcześniej jeszcze w 1750 w zastawie u Ignacego Trzcińskiego, zdaje się zatem, że Stefan Grodzicki przejął ten zastaw ziemski, tj. wykupił go od Trzcińskiego); x 1750 Gniezno (Katedra Gniezno) Anna Wróblewska (1727 - 1802 Świniary) (Anna Wróblewska to córka Jana Wróblewskiego i Katarzyny Korytowskiej). Anna Wróblewska po owdowieniu trzymała dalej w posesji zastawnej Grochowiska Pańskie (co najmniej do 1768). Ponadto od 1768 (przynajmniej aż do 1786) była ona posesorką zastawną dóbr Witakowice i Wolanki w gnieźnieńskim (były to dobra ziemskie Józefa Poleskiego komornika brzesko-kujawskiego, a następnie Ksawerego Jasińskiego). Z Anny Wróblewskiej Stefan Grodzicki miał 4 córki i 3 synów:
- 1) Magdalena (ur. i zm. 1752 Grochowiska Pańskie)
- 2) Joanna Katarzyna Grodzicka (ur. 1751 Grochowiska Pańskie, chrzest Rogowo - zm. 1795 Łabiszynek) x 17(77) Maciej Mateusz Rowiński h. Boża Wola, dziedzic dóbr Świniary, posesor dóbr łabiszyńskich
- 3) Marianna Grodzicka (ur. 1756 Grochowiska Pańskie, chrzest Rogowo)
- 4) Rozalia Grodzicka (ur. 17(65) - zm. po 1814) niezamężna
- 5) Ignacy Grodzicki (ur. 17(65)) 1787
- 6) Józef Grodzicki (zm. 17(91)) podchorąży, w 1790 został chorążym w regimencie pieszym Wojska Koronnego szef. Potockiego; podporucznik wojsk koronnych 1791
- 7) Wojciech Grodzicki (zm. po 1837) chorąży wojsk koronnych 1787, kapitan wojsk polskich 1835, 1837
XVI) Józef (Józef Antoni Joachim) Grodzicki (ur. 1713 Nowa Wieś, chrzest Rydzyna - zm. 1755 Wojcieszyno, pochowany u franciszkanów poznańskich). Józef w 1738 roku nabywa dobra Wojcieszyno i Gołembowo (w par. Objezierze)(od swojej przyszłej zony Apolinary z Granowskich Goreckiej), dobra te w 1754 sprzedaje Bruhlom. W 1747 Władysław Tomicki wydaje Józefowi Grodzickiemu kmieci Franciszka Jastrzębskiego z rodziną i wdowę Zofię Celatkę z dziećmi ze wsi Młodawsko (* ten dokument w "Transakcje chłopami z Rzeczpospolitej szlacheckiej" Janusz Deresiewicz, wyd. 1959)
Jako ciekawostkę podaje się, że w 1755 po śmierci Józefa Grodzickiego nadeszła z kancelarii królewskiej, nieświadomej że Grodzicki już nie żyje, nominacja dla niego na urząd podczaszego kaliskiego (i oczywiście nie mogła ona zostać zrealizowana).
Józef Grodzicki był dwukrotnie żonaty: x 1* 1738 Rożnowo Apolinara (Apolonia) Granowska h. Leliwa starościanka kiślacka 1v. Malechowska 2v. Gorecka (zm. 1740, zdaje się pochowana u bernardynów poznańskich) (Apolinara była córka Ludwika Granowskiego starosty mieściskiego i kiślackiego, dziedzica Wojcieszyna i Gołembowa oraz Teresy Łąckiej; jej pierwszym mężem był Kazimierz Malechowski, a drugim Ludwik Gorecki); 2* 1752 Zofia Tomicka h. Łodzia miecznikówna poznańska 2v. Gliszczyńska (zm. 1762 Rożnowo, pochowana u karmelitów poznańskich)(Zofia była córką Władysława Tomickiego miecznika poznańskiego, wł. poł. Młodawska, Budziszewa, Potrzonowa, Gożuchowa i in.; wdowa po Józefie Grodzickim, Zofia z Tomickich już w 1756 poślubia Józefa Gliszczyńskiego; wcześniej, bo w 1755, ale już jako wdowa kupuje od spadkobierców Tomasza Grodzickiego, tj. wszystkich jego synów i córek, a braci i sióstr jej zmarłego męża, dobra Rożnowo, Radłowo, Tomaszewo, Jastrząb Rożnowski, Olędry i należące do tych dóbr dwa młyny wodne na Wełnie)
Józef Grodzicki z pierwszej żony Apolinary Granowskiej miał troje dzieci:
- 1) Franciszka
- 2) Joanna Teresa (ur. 1740 Wojcieszyno - zm. 1741 Rożnowo)
- 3) Jan Nepomucen (ur. 1740 Wojcieszyno - zm. 1741 Rożnowo)(Joanna i Jan Nep., którzy zmarli w niemowlęctwie byli bliźniakami, bliźniaczo się te dzieci urodziły i nieszczęśliwie też bliźniaczo zmarły)
Z drugiej natomiast żony, Zofii Tomickiej byli synowie:
- 4) Jan Nepomucen (żył jako dziecko w 1755)(ps. czy to on był mianowany pisarzem ziemskim latyczowskim w 1786 czy też inny Jan Nepomucen, z innych Grodzickich??? żył bowiem w tym czasie Jan Nepomucen Grodzicki h. Nałęcz z Równa)
- 5) Józef Grodzicki (1752/1755 - zm. 1799 Poznań); Józef dziedziczył po matce dobra rożnowskie (Rożnów, Radłowo, Tomaszowo, Jastrząb oraz 2 młyny wodne na rzece Wełnie), które to dobra sprzedał w 1775 (Józefowi Gliszczyńskiemu cześnikowi gnieźnieńskiemu); od 1775 jest tytułowany generałem adiutantem królewskim, a do 1781 rotmistrzem (dowódcą) chorągwi Kawalerii Narodowej Wojska Koronnego i owym rotmistrzem był jeszcze w 1789 i 1790 (m.in. jej podporucznikiem został w 1789 Piotr Tołłoka, a chorążym był tam Jan Łopuski, a po śmierci Łopuskiego w 1789 chorążym tej chorągwi został Paweł Zaremba); od 1784 Józef Grodzicki był posesorem zastawanym folwarku Dębina (z dóbr nieparckich); x 1786 Poznań (ślub w kościele paraf. św. Marii Magdaleny) Anna Kunowska (Anna Kunowska to córka Ignacego Kunowskiego zm. w 1787, rajcy poznańskiego 1758 i burmistrza poznańskiego w l. 1780, 1782-83 i 1786-87; dziedziczyła ona po ojcu burmistrzu kamienicę na rynku w Poznaniu w 1789 sprzedaną Józefowi Białkowskiemu, dom z ogrodem na Grobli, sprzedany Józefowi Hersztopskiemu, i np. jatkę do sprzedawania białego chleba, położoną na rynku poznańskim, też sprzedaną: Józefie Machtowskiej). Zdaje się to małżeństwo Grodzickiego, pochodzącego z rodziny o tradycjach ziemiańskich, z mieszczanką poznańską, mimo iż pochodziła ona z miejskiego patrycjatu, nie zostało jednak przychylnie przyjęte przez jego rodzinę, nikt bowiem z jego rodziny nie świadkował na tym ślubie (świadkami ślubu byli mieszczanie poznańscy, Szpernowie).
Podobno pochodząc właśnie od tego Józefa Grodzickiego, w Królestwie Polskim wylegitymował się ze szlachectwa z herbem Gryf Ksawery Grodzicki żonaty z Karoliną Tymowską (ur. 1817, córka Wojciecha Tymowskiego h. Sas i Franciszki Przybylskiej). (Wg tej legitymacji przed Heroldią Królestwa Polskiego Ksawery to syn Antoniego Grodzickiego dziedzica dóbr Garnek w pow. piotrkowskim 1837, który to Antoni byłby zatem synem Józefa). Rzecz jednak budzi wątpliwości i trzeba się jej dokładniej przyjrzeć (np. ów Józef był - wg wywodu Ksawerego - w 1774 dziedzicem Niechanowa, a tymczasem Niechanowo w tamtym czasie należało do Skórzewskich; ponadto nie znalazłem, żeby Józef Grodzicki, mieszkający w Poznaniu, miał z Kunowską dzieci).
W każdym razie z owym Antonim, ewentualnie z Ksawerym Grodzickim, związana jest historia dóbr Garnek (w parafii Kłomnice) i to raczej ponura i nieprzychylna dla Grodzickich. (Grodziccy przejęli Garnek zdaje się po Bystrzonowskich, były to dobra dość obszerne, liczące około 1858 roku 282 gospodarstw chłopskich). Tzn. z jednej strony - Grodziccy w Garnku budują ok. 1850 modrzewiowy dworek (obecnie nazywa się go "dworkiem Moraczewskich", nie zachował się, został spalony w 1948, potem w jego miejsce obecni właściciele domu, wybudowali nowy dworek, będący dokładną i wierną repliką poprzedniego, tyle że zamiast z modrzewia, stanął murowany), ponadto obok dworka stanęła kaplica dworska, której potem dobudowano wieżę. Z drugiej strony jednak istnieje przekaz z angielskiej książki pt. "The Russian Government in Poland" (Rosyjskie rządy w Polsce) (wyd. Londyn, 1867), której autor, William Ansell Day, opowiada o Grodzickich (nie podając ich imienia, ale chodzi o Ksawerego) w ramach przykładu tyrańskich zachowań ziemian wobec chłopów, a dokładnie opowiada o prześladowaniach ludności wiejskiej z Garnka, należącego wówczas do Grodzickich. Pisze o tym, że Grodzicki przez wiele lat dręczył się nad chłopami z Garnka, mieszkającymi w tych jego dobrach. Natomiast żonę Grodzickiego cechowało szczególnie wyraźne okrucieństwo wobec kobiet, które opiekowały się bydłem. Z byle zatem błahego powodu, chłopi z Garnka byli zaraz więzieni lub okrutnie bici. Żeby ominąć przepis prawny, dający właścicielom ziemskim prawo do karania chłostą chłopów tylko do 20 uderzeń na jeden raz, to nasi Grodziccy uciekali się do podawania tych "jednorazowych" kar kilka razy dziennie. Grodzicki najmniejszą skargę ze strony włościan uznawał za rebelię i natychmiast wzywał komorników rządowych do stłumienia buntu. Chłopi zmiażdżeni pod ciężarem nadmiernej pracy, pracując całymi dniami na ziemi Grodzickich, nie mieli czasu dla swoich dzieci, które, opuszczone i samotne przez cały dzień, bywało, że umierały z głodu. Gdy w 1858 owa nędza chłopów z Garnka osiągnęła swój szczyt i apogeum, chłopi nagle nie wytrzymali i zażądali za swoją pracę pensji, zapłaty, której kwota powinna być ich zdaniem ustalona przez rząd. Ten wniosek chłopów Grodzicki uznał za otwarty bunt przeciwko jego władzy jako właściciela ziemskiego i wezwał rząd do jego stłumienia (a dokładnie doniósł o wzburzeniu chłopów naczelnikowi powiatu piotrkowskiego Piotrowi Jarnuszkiewiczowi i wezwał do interwencji; przy okazji z tego doniesienia wiadomo, że chłopi zbierali między sobą składki na pokrycie kosztów dochodzenia u władz swoich pretensji do Grodzickiego). Przeprowadzono więc rządowe dochodzenie, które wykazało, że chłopi z Garnka, po wielu latach cierpienia, doprowadzeni do rozpaczy i desperacji, odmówili pracy u Grodzickiego. O tej sprawie piszą również potem inni historycy, że już w 1840, gdy przeprowadzono regulację dóbr Garnek, to Ksawery Grodzicki ich dziedzic (i jednocześnie wójt gminy Garnek) odebrał chłopom część gruntów i " niby to wprowadził czynsz", potem dowolnie obracał chłopów czynszowych w chłopów pańszczyźnianych, dowolnie zmieniał i zaniżał wysokość pańszczyzny i czynszu, zmuszał chłopów do najmu za bezcen, ścieśniał służebności leśne. Tak zatem gdy w listopadzie 1858 chłopi z Garnka odmówili odrabiania pańszczyzny, to władze stanęły w obronie dziedzica Grodzickiego i wysłały do Garnka na interwencje najpierw 3 kozaków, potem 6-ciu, a gdy mimo tego nie złamano oporu włościan, to do Garnka przeciwko chłopom wysłano aż 140 żołnierzy! Zdaje się że jednak wkrótce doszło do jakiegoś kompromisu, bo w 1860 Ksawery Grodzicki podpisał po interwencji władz regulamin co do cen skupu zboża. O tej nędzy chłopów w Garnku i ich oporze wobec okrutnego dziedzica, który to opór urósł do rozmiaru eposu, pisali potem inny, oprócz W.A. Day`a, historycy (* Stefan Kieniewiecz "Sprawa włościańska w powstaniu styczniowym" 1953, Emanuel Halicz "Kwestia chłopska w Królestwie Polskim w dobie powstania styczniowego" 1955, Krystyna Śreniowska "Materiały do dziejów uwłaszczenia w Królestwie Polskim" 1961, Czesław Rajca "Ruch oporu chłopskiego w Królestwie Polskim w latach 1815-1864", 1969)
Jak się już rzekło, Ksawery Grodzicki przeprowadził legitymację szlachectwa przed Heroldią, podając że jest synem Antoniego Grodzickiego herbu Gryf, a wnukiem rotmistrza Józefa z województwa poznańskiego, rzekomego dziedzica Niechanowa w 1774. Niechanowo należało jednak do Skórzewskich, a Józef zapewne zmarł bezpotomnie (ale tu nie mam stuprocentowej pewności). Pokoleniowo ten wywód by pasował (Ksawery urodziłby się około 1815, jego ojciec Antoni zatem około 1790 i w istocie mógłby być synem Józefa). Pewne podejrzenia co do prawdziwości tego wywodu budzi jednak też nieco wcześniejsza gorsząca historia związana z rodziną Szafraniec-Bystrzonowskich dziedziczących właśnie w Garnku. Otóż dziedzicem dóbr Garnek był Kajetan hr. Bystrzanowski kasztelan małogoski, zmarły w 1807. Gdzieś między 1787/1795 ponad 50-letni kasztelan, po owdowieniu, żeni się powtórnie z młodziutką, 16-letnią, Katarzyną Grodzicką herbu Łada. Ta rodzi mu w 1796 syna Feliksa, a potem wiadomo (z Uruskiego), że rozwodzi się ona z Bystrzanowskim i zaraz poślubia swojego oficjalistę Grodzickiego. Owym oficjalistą młodziutkiej pani kasztelanowej był właśnie Antoni Grodzicki. Na stronach dra Minakowskiego występuje on jako Antoni Grodziecki herbu Nałęcz (1780 - 1814). Ich synem ma być Seweryn Grodziecki (1811 - zm. 1853 Florencja) dziedzic dóbr Bartkowice (też w gm. Kłomnica) (dr Minakowski nie wymienia Ksawerego). Tak zatem gdzieś tu ktoś popełnił pomyłkę heraldyczną (to jak to w końcu jest - Nałęczowie to czy Gryfici?). W każdym razie Ksawery Grodzicki okazuje się synem Antoniego, oficjalisty u Bystrzonowskich, i Katarzyny Grodzickiej herbu Łada 1v. Bystrzonowskiej, a bratem Seweryna Grodzickiego. Tak zatem dobra Garnek przeszły w ręce Ksawerego Grodzickiego po bzp. śmierci Feliksa Bystrzonowskiego w 1831, jego brata przyrodniego (w wywodzie Ksawerego podana jest data 1837 jako data w której został właścicielem Garnka, być może właśnie wtedy zmarła też jego matka i to po niej odziedziczył te dobra). Ksawery zmarł bezpotomnie po 1860.
Dobra Garnek jeszcze w 1860 były własnością Grodzickich, a w 1885 były już własnością Moraczewskich (Juliana Moraczewskiego) (a potem w 1895 przeszły w ręce rodziny słynnych śpiewaków operowych Reszke)
Zdaje się rodzina Grodzickich herbu Gryf, w swojej linii wielkopolskiej wygasła po mieczu w pierwszej połowie XIX wieku (w osobie Wojciecha Grodzickiego po 1837 lub, jeśli uznać prawdziwość legitymacji Ksawerego, to na nim po 1860, ale tu moja wiedza się urywa).
Ostatnio edytowano 31 paź 2010, 17:41 przez
RomanK, łącznie edytowano 29 razy