Alfons Graszyński
| |
| urodzony |
07.11.1879, Leszno |
| święcenia kapłańskie |
17.12.1904 |
| zmarły |
05.06.1943, Kraków |
| pochówek |
|
Parafie:
Elenchusy:
1906, 1931, P-1938 Dodatkowe informacje:
Urodził się dnia 9 listopada 1879 w Lesznie. Ojciec, Roman wykładał w seminarium nauczycielskim a matka, Maria Klar była gospodynią domową. Wkrótce rodzina przeprowadziła się do Rawicza, gdzie ojciec podjął pracę w tamtejszym Seminarium Nauczycielskim. Alfons wychowywał się w okresie Kulturkamptu, w czasie szykanowania rodziców i ich dzieci zmuszając do nauki tylko w języku niemieckim, likwidacji parafii i ograniczenia działalności stowarzyszeń. Zaowocowało to bardzo w jego późniejszym kultywowaniu tradycji dziejów Ojczyzny, jej kultury i wiary przodków. Uczył się w miejscowej szkole powszechnej i następnie w gimnazjum które ukończył w roku 1901 zdając maturę.
Podejmuje studia w Arcybiskupim Seminarium Duchownym w Poznaniu i Gnieźnie przyjmując 17 grudnia 1904 r. święcenia kapłańskie. 01.01.1905 r. trafia na pierwszą parafię w Czarnkowie, potem w Ostrorogu i 01.01.1906r. w Środzie Wlkp. Pierwszą samodzielną placówkę otrzymał 01.04.1912 roku w Gościeszynie koło Wolsztyna. Zjednał sobie starszych i młodzież płomiennymi kazaniami przepojonymi troską o niepodległość Ojczyzny. Znakomicie układały mu się stosunki z rodziną Kurnatowskich, właścicieli Gościeszyna.
Rozpoczął rozbudowę kościoła i następnie budowę kaplicy w pobliskim Rostarzewie. W roku 1929 otrzymał nominację na inspektora duchownego nauki religii w szkołach powszechnych. Wspólnie z Marią Kurnatowską organizował rekolekcje dla młodzieży gimnazjalnej z całej Wielkopolski połączone z pracą w majątku i wypoczynkiem nad wodą.
Był członkiem Tow. Kolonii Wakacyjnych „Stella” i organizował w Gościeszynie kolonie dla dzieci. Był członkiem zarządu Banku „Ul” w Gościeszynie, działaczem Tow. Czytelni Ludowych, organizował zebrania z odczytami, wygłaszał wszelkiego rodzaju prelekcje. Był w Wolsztynie prezesem Tow. Obrony Kresów Zachodnich.
W roku 1918 został członkiem Tajnego Komitetu Obywatelskiego w Wolsztynie a w Gościeszynie utworzył oddział powstańczy, uczestniczył w wielu wiecach i spotkaniach w gorącym okresie grudnia 1918 roku. Tworzy następne oddziały powstańcze pod przykrywką Towarzystw Gimnastycznych „Sokół”. Zwołał 4 stycznia 1918 r w Rakoniewicach naradę wszystkich dowódców miejscowych oddziałów, ustalono wspólne działania na najbliższy dzień. Zaowocowało to tym, że rankiem 5 stycznia powstańcy ruszyli do ataku ze wszystkich stron na oddziały niemieckie stacjonujące w Wolsztynie. Miasto zostało opanowane przez powstańców a ks. Graszyński w konfrontacji z Niemcami okazał się radykalnym przywódcą, nie przyjmował żadnych warunków wysuwanych przez Niemców a sam stawiał jeden warunek, aby Niemcy opuścili ziemię wolsztyńską. W Rakoniewicach i Gościeszynie przy wydatnej pomocy Marii Kurnatowskiej utworzył szpitale polowe dla rannych powstańców.
Po odzyskaniu Niepodległości wrócił do normalnych zajęć a szczególną troską objął rodziny powstańcze, organizował patriotyczne obchody wszystkich rocznic powstania zaskarbiając sobie wdzięczność wszystkich parafian.
Wielowątkowa jego działalność i chroniczna niechęć do wszelkiego rodzaju dokumentów i sprawozdawczości powodowała częste spięcia na linii probostwo - Kuria Arcybiskupia. Doprowadziło to w końcu do tego, że po 25 latach pobytu musiał opuścić Gościeszyn. Otrzymał nominację na rektora kościoła w Kościanie. O odwołaniu i nominacji, która była w nie otwartej poczcie dowiedział się dopiero jak nowo mianowany jego następca przybył objąć parafię.
1 października 1936 roku objął godność rektora kościoła podominikańskiego pod wezwaniem Pana Jezusa w Kościanie. Zasłynął podobnie jak w Gościeszynie jako wspaniały kaznodzieja, przyjaciel młodzieży. Mając teraz mniej obowiązków, bo kościół nie był odrębną placówką zajął się działalnością społeczną w Tow. Gimnastycznym „Sokół”, Tow. Czytelni Ludowych. Był prezesem zarządu Drukarni Spółkowej, działaczem Stronnictwa Narodowego i patronem stowarzyszeń włościańskich.
W czasie okupacji ,będąc 2 października 1939 r. obecnym na kościańskim rynku podczas egzekucji kilku mieszkańców Kościana zwrócił się do dowódcy plutonu egzekucyjnego i zaofiarował swe życie za życie ojca dwanaściorga dzieci, swego przyjaciela Ludwika Wenskiego. Ofiara nie została przyjęta a następnego dnia gestapo aresztowało księdza osadzając go w kościańskim więzieniu. W przepełnionym więzieniu ksiądz Graszyński był pocieszycielem i opiekunem wszystkich osadzonych do czasu gdy internowano go do Klasztoru Benedyktynów w Lubiniu. Przetrzymywano tam księży z kilku dekanatów Wielkopolski by w maju 1940r.skierować ich do Fortu VII w Poznaniu a potem do obozu koncentracyjnego w Dachau. Ksiądz Graszyński jako już ponad sześćdziesięcioletni kapłan uniknął tego, skierowany został do Generalnego Gubernatorstwa. Trafił wpierw do Łańcuta, gdzie jego siostra była w zakonie S.S Boromeuszek a potem do Porąbki Uszewskiej. W Porąbce był jeszcze pomocny w parafii w prowadzeniu posługi kapłańskiej wśród parafian. Jednak pobyt w kościańskim więzieniu, internowanie w lubińskim klasztorze, mocno odbiły się na jego zdrowiu.
W roku 1920 odznaczony został Krzyżem Walecznych a w roku 1932 Medalem Niepodległości.
Zmarł w Krakowie dnia 5 czerwca 1943 roku.
Na murze kościoła w Gościeszynie wmurowano tablicę upamiętniającą działalność księdza Graszyńskiego, natomiast na miejscowym cmentarzu postawiono obelisk z tablicą upamiętniającą jego przywództwo w Powstaniu Wielkopolskim na terenie powiatu wolsztyńskiego. W Kościanie na starym cmentarzu znajduje się symboliczny grób księdza jaki stworzono dla upamiętnienia Jego pamięci .Opracował Jacek Piętka - Wolsztyn
„Księża społecznicy w wielkopolce 1894-1919 Słownik biograficzny tom I A-H” Gaudentinum Gniezno 2007, „Ks. Alfons Graszyński 1879-1943 wybitny Polak i społecznik” Marian Koszewski Tow.Miłosników Ziemi Kosciańskiej Koscian 1983, Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 Wiesław Zdziabek, Maria Pacholska Poznań 2008, Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 Praca zbiorowa pod redakcją Zdzisława Grota Wydawnictwo Poznańskie 1968, Powstanie Wielkopolskie nad środkową Obrą Joachim Benyskiewicz Hieronim Szczegóła Zielona Góra 1998, Orędownik Nowotomyski nr 14 z roku 1922. Kurier Poznanski z 24.12.1920, Monitor Polski z dnia 10.11.1932 nr 259 poz .296, Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z Mieczami, Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości,
|
 |
