Jan Koźmian
| |
| urodzony |
27.12.1814, Wronów |
| święcenia kapłańskie |
23.03.1860, Gniezno |
| zmarły |
20.09.1877, Wenecja |
| pochówek |
Poznań Katedra |
Parafie:
Elenchusy:
1869, 1870, 1872, P-1878 Dodatkowe informacje:
Ks. Jan Koźmian urodził się 27 grudnia 1814 roku we wsi Wronowie w województwie lubelskim. Był drugim z czworga dzieci Jana Tomasza Koźmiana herbu „Nałęcz” i Wiktorii Krystyny Mikulicz herbu „Gozdawa”. Początkowe nauki pobierał w domu rodzinnym, następnie uczył się w Lublinie i w liceum w Warszawie, gdzie w 1830 roku zdał maturę. Po wybuchu powstania listopadowego w 1930 roku był podoficerem artylerii. Po upadku powstania wyemigrował do Francji, gdzie w latach 1832-1838 ukończył studia prawnicze w Tuluzie. Osiadł w Paryżu, gdzie utrzymywał bliskie kontakty z Adamem Mickiewiczem. Był jednym ze współwydawców pisma Hotelu Lambert „Trzeci Maj” oraz nawiązał znajomość z przedstawicielami francuskich kół katolickich i został bratem zewnętrznym tworzącego się wówczas Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego. W 1845 roku rozpoczął wydawanie ultramontańskiego czasopisma „Przegląd Poznański”. Jego życie tak się ułożyło, że 16 maja 1846 roku ożenił się z Zofią Chłapowską – ur. 7 lipca 1818 roku – córką gen. Dezyderego Adama Chłapowskiego herbu „Dryja” i Antoniny Anny hrabiny Grudzińskiej herbu „Grzymała”. Po opuszczeniu niewoli pruskiej, do której został wzięty jako członek legii akademickiej wiosną 1848 roku, osiedlił się w wielkopolskim majątku żony w Kopaszewie. Po samobójczej śmierci żony (25 października 1853 roku). W 1855 roku na drodze z Kopaszewa do Rąbinia, gdzie szedł kondukt pogrzebowy na znak zadośćuczynienia za grzechy żony wystawił stacje drogi krzyżowej. O indult na postawienie tej drogi krzyżowej Jan Koźmian prosił Piusa IX dwa razy, aż uzyskał pozwolenie i została poświęcona 3 października 1855 roku. W 1857 roku poprosił o przyjęcie do stanu duchownego i rozpoczął studia teologiczne w kolegium duchownym w Rzymie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1860 roku w Gnieźnie z rąk bpa Anzelma Wojciecha Brodziszewskiego. Pierwszą mszę św. odprawił w Rąbiniu w kościele obok grobu żony i teściów. Jego marzeniem był służba w cichym wiejskim kościele, w pobliżu grobów swoich bliskich. Los chciał jednak inaczej. Został proboszczem w Krzywiniu i w latach 1860-1873 kapelanem zgromadzenia sióstr Sacre Coeur w Poznaniu, dotując szkółki dla ubogich i towarzystwa dobroczynne. Założył w Poznaniu na Rybakach bezpłatną szkołę podstawową dla chłopców przygotowujących się do nauki w gimnazjum. Gdy władze pruskie zamknęły szkołę prowadził dwa pensjonaty, czyli szkoły dla chłopców z rodzin majętnych i chłopców wiejskich – przyszłych duchownych, lekarzy i gospodarzy wiejskich. W 1867 roku otrzymał nominację na sekretarza abpa M.H. Ledóchowskiego. W 1868 roku otrzymał tytuł prałata domowego Ojca św. Piusa IX i protonotariusza apostolskiego, a w 1870 roku już jako kanonik poznański towarzyszył arcybiskupowi Ledóchowskiemu w misji do pruskiej kwatery w Wersalu. Od 1872 roku po śmierci ks. Aleksego Prusinowskiego kierował „Tygodnikiem Katolickim”. Od 6 marca 1873 roku został mianowany kaznodzieję archikatedralnym. Zamieszany w rzekome przygotowania zamachu na Bismarcka, po rozpoczęciu „Kulturkampfu” został aresztowany i osadzony na rok w więzieniu poznańskim. Po opuszczeniu więzienia, kierował ultramontańskim „Kurierem Poznańskim” i delegatem apostolskim na archidiecezję poznańską. Zmarł w Wenecji 20 września 1877 roku w drodze powrotnej z Rzymu do kraju. Eksportacja ciała z kościoła św. Marka w Wenecji nastąpiła 24 września 1877 roku, a następnie w piątek 28 września 1877 roku o 5.00 godzinie z kościoła św. Marcina do archikatedry w Gnieźnie. Msza św. wraz z pochówkiem odbyła się o godzinie 10.00 dnia 29 września 1877 roku. Mowę żałobną wygłosił ks. Edward Likowski.
Źródło:
Elenchus Omnium Ecclesiarum et Universi Cleri Archidioecesium Gnesnensis et Posnanensis, Poznań 1861, 1869, 1870, 1872.
Kościelny Dziennik Urzędowy dla Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Poznańskiej, Poznań 1868, nr 5, s. 26; Poznań 1873, nr 3, s. 15;
Adam Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1908, T. XII s. 118
Laura Turek, Przewodnik śladami bł. Edmunda Bojanowskiego, Wrocław 2011,s.106
Kurier Poznański, Poznań 1877, nr 220, s. 4, nr 221, s. 4.
Goniec Wielkopolski, Poznań 8 października 1877, nr 183, s. 1-2; Poznań 10 października 1877, nr 185, s 3; Poznań 30 październik 1877, nr 202, s. 3; Poznań 6 listopada 1877, nr 207, s. 1-2; Poznań 7 listopada 1877, nr 208, s. 1-2;
(opracował Paweł Hałuszczak – Lusowo)
Patrz także:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Koźmian
http://ebojanowski.blogspot.com/2013/12/listy-edmunda-bojanowskiego-z-lat-1836.html |
 |
