Parafie:

• Oporowo parafia pw. NMP Niepokalanie Poczętej (1865 - 26.08.1875) - rezydent w 1871

Elenchusy:
1869, 1870, 1872, P-1877

Dodatkowe informacje:

Wypis z: Leitgeber S., "Morawscy herbu Nałęcz I. 600 lat dziejów rodziny", Poznań 1997.

Wojciech Józef Bolesław, najstarszy syn Józefa (referendarza) i Pauli z Łubieńskich urodził się 26.09.1810 roku w Warszawie. Poza gimnazjum (w Lesznie) prawdopodobnie ukończył również studia uniwersyteckie (brak danych). Był uczestnikiem Powstania Listopadowego i z rodzinnych pamiętników wiadomo, że brał udział w bitwie pod Grochowem i za okazane męstwo odznaczony został krzyżem Virtuti Militari.
Będąc u wód w Grofenbergu poznał Marię Grocholską. W dniu 15.10.1843 roku poślubił ją prawdopodobnie w Kamieńcu Podolskim, mieście parafialnym jej rodzinnego majątku Strzyżawka. Maria Józefa Honorata Grocholska urodziła się 24.01.1820 zapewne w Strzyżawce (w akcie zgonu jako miejsce urodzenia wymieniany jest Kamieniec Podolski). Była jedynym dzieckiem Mikołaja hrabiego Grocholskiego, wojewodzica bracławskiego, marszałka szlachty Guberni Podolskiej, później Gubernatora Podolskiego, właściciela Strzyżawki i Emilii z hrabiów Chołoniewskich, córki Rafała, starosty dobieńskiego i lityńskiego, miecznika wielkiego koronnego i Katarzyny z domu Rzeszczewskiej, kasztelanki lubaczowskiej. Po ślubie Wojciech Morawski osiadł i gospodarował w Strzyżawce. Majątek był duży i położony na żyznych podolskich glebach. On jednak gospodarował fatalnie, że dobra zadłużył i jak niesie rodzinna fama doprowadził Strzyżawki na kraj bankructwa. Groziła mu subhasta, czyli przymusowa licytacja. Nie chcąc do niej dopuścić, ponieważ był, to majątek rodzinny, rodzina Grocholskich złożyła się ażeby przejmująć wszelkie długi i zobowiązania finansowe, ocalić Strzyżawki od subhasty. Jej nowym właścicielem został Henryk Grocholski.
Jako jedyny męski spadkobierca po ojcu Wojciech Morawski winien był odziedziczyć dobra oporowskie mające łącznie 1827 ha obszaru i składające się z Oporowa, Oporówka, Grabówca i leśnictwa Nadolnik. Został jednak wyłączony od dziedziczenia po ojcu, co wynika z testamentu referendarza Morawskiego, spisanego 3.04.1851 roku w Oporowie:
"... Ponieważ życzeniem moim jest, aby majątek mój dziedziczny Oporowo cum autinentim w powiecie wschowskim w Wielkim Księstwie Poznańskim położony po należytym ocenieniu i stosownym wypłaceniu 7 córek moich poszedł na wnuków moich, Maria Ignacego i Maria Stanisława Morawskich, przeto życzę sobie, aby ci dwaj moi wnukowie, urodzeni z syna mego Wojciecha i Marii z domu hrabianki Grocholskiej pozostali poddanymi najjaśniejszego króla Prus"
(podpis i pieczęć herbowa)
były referendarz w Rządzie Wielkiego Księstwa Warszawskiego
W posiadaniu rodziny zachował się także testament żony Wojciecha oraz akt jej zgonu. Wynika z niego, że zmarła mając 33 lata w dniu 1.10.1853 roku (starego stylu) w Strzyżawce i została tam pochowana 6.10.1853. jej testament został otwarty 30.11.1853 w Luboni w obecności Tadeusza Morawskiego z Luboni przez sędziego Sądu w Lesznie von Brandta. Był on dość zagadkowy, gdyż zostawiała w nim dobra Oporowa, które jak napisała - zamierza nabyć, mężowi w dożywociu, a następnie legowała swoim dwom synom, Ignacowi Marianowi i Stanisławowi. Testament Marii z Grocholskich Morawskiej nosi datł 25.08.1851 i został spisany w Oporówku, gdzie zapewne oboje z mężem zamieszkali, bądź przebywali czasowo po opuszczeniu Strzyżawki. Wojciech Morawski aktem z dnia 25.05.1855 spisanym w Oporowie i wniesionym do sądowych ksiąg hipotecznych w Poznaniu zrzekł się wszelkich praw do spadku po żonie na rzecz swoich synów i córki, zachowując jednak prawa do majątku swoich teściów, czyli Strzyżawki.
Ostatni akt woli referendarza Morawskiego nie został jednak spełniony i jego życzeniu nie stało się zadość. Dobra oporowskie ostatecznie przeszły na potomków po kądzieli, to jest na Ignacego Morawskiego z linii kotowieckiej. Był on synem jednej z jego córek, Eugenii z Morawskich Józefowej Morawskiej. Po nim dobra oporowskie dziedziczył wnuk tejże Eugenii Morawskiej, pułkownik Witold Morawski. Do śmierci pozostając kawalerem nie spodziewał się jednak, że w wyniku przemian ustrojowych w Polsce w roku 1945 będzie on ostatnim właścicielem Oporowa. Sporządził wprawdzie testament, którym swoją następczynią uczynił siostrzenicę, Lilę Piwnicką, późniejszą Piotrową Cielecką, lecz nie mógł on być już wykonany. Maria z Grocholskich zmarła 1(13).10.1853 w Strzyżawce w kilka zaledwie dni po urodzeniu trzeciego syna, będąc ciężko chora na gruźlicę płuc. Wojciech Morawski pod wpływem tych przeżyć postanowił zostać księdzem i zrzekł się na rzecz swoich synów praw spadkowych po swojej żonie, a nadto nie pretendował do sukcesji po ojcu.
Wojciech Morawski zamierzał wstąpić do zgromadzenia Jezuitów, lecz skoro go tam nie przyjęto, rozpoczął studia teologiczne we francuskim kolegium św. Klary w Rzymie. W dniu 19.03.1858 otrzymał w Rzymie święcenia kapłańskie i niebawem wrócił do kraju. Na mszę św. Prymicyjną odprawioną w Nowejwsi przybyła cała rodzina. Początkowo był księdzem parafialnym w Kamiecu Podolskim i otrzymał tytuł kanonika kamienieckiego. Źle tam widziany przez władze carskie jako uczestnik Powstania Listopadowego, czując się persona non grata osiadł jako ksiądz diecezjalny w Warszawie, pełniąc funkcje duszpasterskie przy kościele pod wezwaniem św. Aleksandra. Otrzymał również tytuł kanonika płockiego. W latach 1862-1877, zapewne bez wiedzy pruskich władz administracyjnych przebywały dzięki niemu w Oporówku, będącym folwarkiem Oporowa, cztery siostry zakonne należące do zakonu sióstr Urszulanek, zajmujące się grupą 60 do 80 dzieci i prowadzące tajne nauczanie w języku polskim. Zarazem w istniejącym tam szpitaliku zakonnice pielęgnowały chorych.
Po wybuchu Powstania Styczniowego i przeprowadzeniu wówczas masowych aresztowań ksiądz Wojciech Morawski udzielał pociechy religijnej więźniom politycznym, Polakom osadzonym w Cytadeli. Naraził się tym władzom rosyjskim, które nakazały mu opuszczenie granic Imperium. Wówczas w 1865 roku osiadł na stałe w Oporowie i administrował tymi dobrami jako mieniem swoich synów. Pełnił zarazem jako wikary obowiązki kapłańskie przy miejscowym proboszczu. Zmarł 26.08.1875 w Oporowie i tam został pochowany.
Nadesłał: Jerzy Kownacki listopad 2008

Multimedia:

	Dziennik Poznański nr 196/1875
	Oporowo
	Oporowo