Dodatkowe informacje:
Franciszek Wieloński (Wielonski, Wieluński) norbertanin, proboszcz, prepozyt i infułat
strzeleński. Urodził się około 1735 r. Do Strzelna przybył na polecenia prepozyta Józefa
Łęczyckiego, jako profes z klasztoru norbertańskiego w Witowie. Prepozyt mianował go 13
stycznia 1769 r. swoim sekretarzem. Z kolei 26 sierpnia 1769 r. Łuczycki instalował
Wielońskiego curatusem (duszpasterzem zawiadującym parafią klasztorną) w pobliskich
Gębicach. Wcześnie, bo 31 sierpnia 1760 r. Łuczycki wystarał się u króla Augusta III Sasa o
przeniesienie prawa patronatu tego kościoła na prepozyturę strzeleńską.
Przez dłuższy czas po rezygnacji Rakowskiego w Strzelnie przebywali opaci, witowski
Eustachy Stanisław Suchecki i wrocławski Jan Szmyd Szmydt), których celem było
wyciszenie konfliktu narosłego w związku z instalacją Rakowskiego. Wówczas też w
Strzelnie przebywał sekretarz opata wrocławskiego Ignacy Tłuk, który z polecenia opata
wrocławskiego administrował przez kilka lat klasztorem. 5 maja 1776 r. generał zakonu
norbertańskiego, opat w Prémontré Wilhelm Manoury, upoważnił opata klasztoru w Witowie
Eustachego Stanisława Sucheckiego (1767-1803) do przeprowadzenia elekcji w Strzelnie.
Elekcję wyznaczył biskup włocławski Józef Ignacy Rybiński na 17 sierpnia 1778 r. i wysłał
jako swoich przedstawicieli księży: Marcina Chyczewskiego, oficjała generalnego
kujawskiego oraz Wojciecha Sulińskiego, Kanonika katedralnego kujawskiego. Zaborcę
pruskiego reprezentował sędzia sądu zadwornego w Bydgoszczy von Kleist. Obecni byli
również opat Szmyd i proboszcz płocki Konstantyn Wolicki. Obok Wielońskiego
kandydatami do funkcji prepozyta strzeleńskiego kandydowali: Ignacy Mierosławski kanonik
włocławski wymieniony również w 1785 r., proboszcz w Wieńcu w 1788 r. [był on synem
Franciszka – miecznika Racławskiego (1733 r.) brzesko-kujawskiego (1738 r.), łowczego
dobrzyńskiego i Anny Jankowskiej] spokrewniony z Mierosławskimi z pobliskich
Mirosławic; Ludwik Ziembicki, kanonik kruszwicki oraz goszczący w Strzelnie profes
wrocławski Ignacy Tłuk. W głosowaniu Wieluński pokonał jednym głosem faworyta opata
włocławskiego Tłuka, co stało się zarzewiem sporu między uczestnikami elekcji. 17 sierpnia
sporządzono w klasztorze strzeleńskim dokument, który jednoznacznie stwierdzał wybór
Franciszka Wielońskiego prepozytem. Akta elekcji przejęła regencja kwidzyńska, która
orzekła, iż Wieloński został wybrany zgodnie z prawem. Zostało to następnie potwierdzone
przez pruski urząd państwowy 20 września 1779 r. Po otrzymaniu tego orzeczenia Wieloński
udał się do Wolborza, gdzie rezydował biskup Rybiński i z jego rąk odebrał 2 października
instytucję oraz patent do instalacji adresowany na osobę kanonika katedralnego
włocławskiego Wojciecha Sulińskiego. 6 października 1779 r. opat witowski i wizytator
generalny norbertanów, Eustachy Stanisław Suchecki, potwierdził przełożeństwo
Wielońskiego nad klasztorem strzeleńskim. 31 października nastąpiła uroczysta instalacja
nowego proboszcza, prepozyta infułata Franciszka Wielońskiego. Oficjalne potwierdzenie
elekcji zwierzchnika klasztorów norbertańskich generała zakonu Wilhelma Maniury, opata
Prémontré, nowy prepozyt otrzymał pismem z 5 grudnia 1779 r.
W tymże roku klasztor wizytował biskup Rybiński. Stwierdził on że przy kościele św. Trójcy
istniały bractwa: św. Anny, Różańcowe i Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny.
Klasztor liczył 35 zakonnic. Nadto biskup stwierdził, że szpital św. Ducha funkcjonował,
natomiast szkoła była nieczynna. W Strzelnie wówczas mieszkało 860 katolików 69
protestantów i 29 Żydów. W 1781 r. prepozyt Wieloński kupił dla kościoła nowe organy
wykonane przez Antoniego Duxa. W 1787 r. podjął się trudu wyremontowania budynku
klasztoru. Prace ze względu na fatalny stan części wschodniej klasztoru ciągnęły się kilka lat i
zostały zakończone dopiero w 1796 r. Za jego prepozytury zauważyć można spadek zakonnic
w monasterze. W niespełna 10 lat ich liczba ograniczyła się z 35 do 17 norbertanek.
Wieloński zmarł w Strzelnie 25 września 1803 r.
__________________________________________________________________________
Źródła i bibliografia:
R. Kabaciński D. Karczewski, Katalog prepozytów klasztoru norbertanek w Strzelnie od XII
wieku do 1837 r., [w:] Nasza Przeszłość, t. 87, 1997.
APG dokument nie sygnowany. Dokument z 31 grudnia 1760 r. w Archiwum Parafii w
Gębicach.
K. Głowacki, Kościół św. Małgorzaty i dawny klasztor norbertanóww Witowie, Piotrków
1984.
W. Kulbat, Dzieje zakonu w Witowie, wersja elektroniczna, http://archidiecezja.lodz.pl
Teki Dworzaczka, Monografie – Mierosławscy.
Kap St. C. 1390, 1245, 1206.
Wiek XVIII i XIX, nie sygnowany rękopis w zbiorach autora.

OPRACOWAŁ: Marian Przybylski sierpień 2008